بر اساس مقاله ای از انجمن سرطان آمریکا
وقتی یکی از آشنایان به سرطان مبتلا می‌شود…
شنیدن خبر ابتلای یکی از آشنایان به سرطان، می‌تواند تجربه‌ای دشوار و ناراحت کننده باشد. علی الخصوص اگر رابطه نزدیکی با او داشته اید، این خبر ممکن است شما را شوکه کند. اگر در بیان احساسات یا صحبت درباره سرطان راحت نیستید، شاید در آن لحظه فرد مناسبی برای گفت‌وگو با بیمار نباشید.
در چنین شرایطی، ممکن است نیاز داشته باشید زمانی را صرف پردازش احساسات خود کنید. می‌توانید صادقانه با او در میان بگذارید که صحبت درباره سرطان چقدر برایتان دشوار است. در عین حال، می‌توانید با معرفی گروه‌های حمایتی یا متصل کردن او به فردی مانند یک مشاور مذهبی یا اجتماعی، راهی برای حمایت غیرمستقیم بیابید.
اما اگر آمادگی دارید در کنارش باشید و از او حمایت کنید، در ادامه نکاتی برای برقراری ارتباط مؤثر، گوش دادن همدلانه، و همراهی ارائه شده است. درک متقابل و انعطاف‌پذیری، کلیدهای ارتباط مؤثر هستند.
چگونه با فرد مبتلا به سرطان صحبت کنیم؟
مهم‌ترین بخش گفت‌وگو با فردی که سرطان دارد، شنیدن با دقت و همدلی است. تلاش کنید احساسات او را بدون قضاوت بشنوید و درک کنید. از کوچک شمردن، تغییر دادن یا نادیده گرفتن احساساتش بپرهیزید. این اطمینان را به او بدهید که هر زمان بخواهد صحبت کند، شما آماده شنیدن هستید — و اگر در آن لحظه تمایلی به صحبت ندارد، نیز کاملاً قابل درک است.
ممکن است فرد مبتلا، گاهی عصبانی، غمگین یا گوشه‌گیر شود. این واکنش‌ها طبیعی هستند و بخشی از فرایند سوگواری برای چیزهایی‌اند که به واسطه بیماری از دست رفته‌است — از جمله انرژی، سلامتی یا آینده‌ای که تصور می‌کردند. با گذشت زمان، بیشتر افراد خود را با شرایط جدید وفق می‌دهند. برخی نیز ممکن است نیازمند حمایت بیشتر از سوی مشاوران یا گروه‌های حمایتی باشند.
برخی از افراد ممکن است احساس گناه کنند یا تصور کنند که کاری باعث ابتلای آن‌ها به سرطان شده است. گاهی نیز دیگران ناخواسته چنین فشاری را ایجاد می‌کنند. این پدیده را انگ اجتماعی (استیگما) می‌نامند، که می‌تواند منجر به انزوا، افسردگی یا فاصله گرفتن از درمان شود. در چنین شرایطی، با همدلی و یادآوری اینکه گذشته قابل تغییر نیست، اما آینده در دسترس است، به او دلگرمی بدهید.
ممکن است بخواهد درباره مرگ، آینده، یا ترس‌هایش صحبت کند. شما نیازی به پاسخ دادن ندارید، فقط شنونده باشید. اگر درباره موضوعاتی مانند درمان یا بیماری از شما نظر خواست، صادق باشید — و اگر پاسخی ندارید، صادقانه بگویید نمی‌دانید.
اگر نمی‌دانید چه بگویید، نگران نباشید. چیزی که اهمیت دارد، نشان دادن توجه، همدلی و حضور است. گاهی سکوت، گوش دادن و یک جمله ساده می‌توانند مؤثرتر از هر گفت‌وگویی باشند.
نمونه‌هایی از جملات ساده، اما صمیمانه:
- «نمی‌دونم چی باید بگم، فقط می‌خوام بدونی که بهت فکر می‌کنم.»
- «خیلی متأسفم که در این موقعیت قرار گرفتی.»
- «اوضاعت چطوره؟ واقعاً دوست دارم بدونم.»
- «هر وقت خواستی درباره‌اش صحبت کنی، من هستم.»
- «لطفاً بهم بگو چطور می‌تونم کمکت کنم.»
- «به یادتم، و برات آرزوی آرامش دارم.»
اگر ظاهر خوبی دارد، با صداقت به او بگویید. اما از نظراتی مثل «خیلی لاغر شدی» یا «رنگت پریده» پرهیز کنید — این گفته‌ها می‌تواند ناخواسته او را برنجاند.
از بازگو کردن تجربه‌های دیگران درباره سرطان خودداری کنید، مگر آنکه خود فرد تمایل به شنیدن داشته باشد. تجربه هر کسی منحصربه‌فرد است.
رعایت حریم خصوصی فرد مبتلا به سرطان
اگر کسی شخصاً شما را در جریان بیماری‌اش قرار داد، هرگز بدون اجازه‌اش موضوع را با دیگران در میان نگذارید. اجازه دهید خودش تصمیم بگیرد که چه کسانی مطلع شوند.
اگر کسی از شما درباره آن فرد پرسید، می‌توانید پاسخ دهید:
«من اجازه ندارم چیزی بگم، ولی مطمئنم (نام فرد) از نگرانی‌تون خوشحال می‌شه. حتماً بهش می‌گم سراغش رو گرفتید.»
اگر به‌طور غیرمستقیم از بیماری کسی مطلع شدید، از گوینده بپرسید که آیا موضوع علنی شده یا خیر. اگر نشده، آن را با خود فرد در میان نگذارید. اما اگر خبر عمومی شده، می‌توانید با جمله‌ای ساده مثل «شنیدم چه اتفاقی افتاده، متأسفم» ابراز همدلی کنید.
اگر فردی دیر خبر بیماری‌اش را با شما در میان گذاشت، ناراحت نشوید. پذیرش چنین موضوعی زمان می‌برد. تمرکز خود را بر این بگذارید که اکنون چگونه می‌توانید از او حمایت کنید.
چگونه با احساسات خود کنار بیاییم؟
احساساتی نظیر ناراحتی، همدردی یا حتی حس گناه به خاطر سلامتی خود، طبیعی است. ممکن است احساس ترس یا ناتوانی کنید. از این احساسات شرمنده نباشید. حتی می‌توانید آن‌ها را با دوست‌تان در میان بگذارید — شاید این گفت‌وگو از آنچه تصور می‌کردید راحت‌تر باشد.
اگر به فرد مبتلا بسیار نزدیک یا هم‌سن هستید، ممکن است این تجربه برایتان تکان‌دهنده‌تر باشد. احساساتی مانند غم، ترس از آینده یا بی‌خوابی طبیعی هستند. در چنین شرایطی، مراجعه به مشاور یا پیوستن به گروه‌های حمایتی مفید خواهد بود.
نحوه مواجهه افراد با سرطان
هر کسی شیوه خاص خود را برای کنار آمدن با بحران دارد. برخی درون‌گرا هستند، برخی برون‌گرا. برخی ممکن است سکوت را ترجیح دهند و برخی دیگر با امید و شوخ‌طبعی به مقابله بپردازند. امید برای هر فرد معنای متفاوتی دارد.
فردی که خوش‌بین است، لزوماً در حال انکار بیماری نیست. برای برخی، امید منبعی برای تاب‌آوری است. تا زمانی که درمان دنبال می‌شود، به‌طور معمول نشانه‌ای از انکار نیست.
اگر سرطان بازگردد چه باید کرد؟
در برخی موارد، سرطان ممکن است دوباره عود کند و گاها روند درمان از ابتدا شروع شود. بعضا احتمال دارد واکنش فرد با دفعه اول متفاوت باشد. در این مرحله نیز، همدلی و ارتباط کلیدی است. حضور شما می‌تواند منبعی از دلگرمی برای او باشد.
اگر فرد تصمیم به توقف درمان بگیرد
برخی افراد ممکن است تصمیم بگیرند درمان را ادامه ندهند. این تصمیم ممکن است برای شما دردناک یا نگران‌کننده باشد، اما مهم است که به انتخاب او احترام بگذارید و بدون قضاوت در کنارش باشید.
می‌توانید به او در بررسی گزینه‌هایی مانند مراقبت تسکینی (palliative care) کمک کنید، که می‌تواند به کاهش علائمی مانند درد و تهوع کمک کند، حتی اگر فرد درمان اصلی را نپذیرد.
همچنین اگر تصمیم به توقف کامل درمان گرفته شود، شاید بخواهد از خدمات مراقبت حمایتی یا آسایشگاهی (hospice) استفاده کند تا روزهای پایانی زندگی را با آرامش و در کنار عزیزان بگذراند.
نحوه حمایت در مراحل پایانی زندگی
وقتی سرطان به درمان پاسخ نمی‌دهد، این زمان برای اطرافیان نیز بسیار دشوار است. با این حال، حضور و حمایت شما می‌تواند آرامش‌بخش باشد. در صورت نیاز، در هماهنگی با تیم درمان به او کمک کنید و اطمینان دهید که تنها نیست.
منابع حمایتی برای افراد در مسیر سرطان
افراد مبتلا به سرطان، خانواده‌ها و دوستان آن‌ها همگی می‌توانند از حمایت بهره‌مند شوند. انجمن سرطان آمریکا (ACS) بستری به نام شبکه بازماندگان سرطان (Cancer Survivors Network) فراهم کرده است که افراد می‌توانند با دیگرانی که تجربه‌ای مشابه دارند ارتباط بگیرند. همچنین همکاری با CaringBridge دارد؛ ابزاری رایگان برای به‌اشتراک‌گذاری اخبار و تجربیات با عزیزان. (ادمین: مشابه فعالیت ما در سامانه حامی)
منابع:
American Cancer Society. Cancer Facts & Figures 2023. Atlanta. American Cancer Society; 2023 Accessed https://www.cancer.org/content/dam/cancer-org/research/cancer-facts-and-statistics/annual-cancer-facts-and-figures/2023/2023-cancer-facts-and-figures.pdfon September 14, 2023
Costa-Requena G, Ballester Arnal R, Gil F. The influence of coping response and health-related quality of life on perceived social support during cancer treatment. Palliat Support Care. 2014;28:1-7.
Johnson LA, Schreier AM, Swanson M, Moye JP, Ridner S. Stigma and Quality of Life in Patients With Advanced Lung Cancer. Oncol Nurs Forum. 2019 ;46(3): 318-328.
Kroenke CH, Kubzansky LD, Schernhammer ES, Holmes MD, Kawachi I. Social networks, social support, and survival after breast cancer diagnosis. J Clin Oncol. 2006;24(7):1105-1111.https://doi.org/10.1002/pon.5372
Naser AY, Hameed AN, Mustafa N, Alwafi H, Dahmash EZ, Alyami HS, et al. Depression and anxiety in patients with cancer: a cross-sectional study. Front Psychol. 2021;12:1067. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2021.585534
The American Cancer Society medical and editorial content team
Our team is made up of doctors and oncology certified nurses with