عنوان این TED-Ed: عملکرد داروهای شیمی درمانی چگونه است؟
با بیش از 5.5 میلیون بازدید | مدت زمان کلیپ: 6 دقیقه
|Hyunsoo Joshua No | TED-Ed | December 2019
[Directed by Artrake Studio, narrated by Addison Anderson]
(با استفاده از نوار محل پخش ویدئو، می توانید زیرنویس فارسی به کلیپ اضافه کرده و حتی سرعت پخش کلیپ را تغییر دهید)
جهت سهولت کار، ترجمه فارسی این کلیپ در زیر آورده شده است:
یکی از ترس‌هایی که در جنگ جهانی اول برای جنگ به شیوه سنگری وجود داشت
گازی زرد رنگ و سمی به نام گاز خردل بود.
سربازان بیچاره‌ای که درمعرض این گاز قرار می‌گرفتند،
نفس کشیدن برایشان دشوار می‌شد، چشم‌هایشان می‌سوخت،
و پوستشان تاول‌های بزرگی می‌زد.(00:26)
دانشمندان مایوسانه سعی بر ساختن پادزهری برای این ابزار پلید جنگی می‌کردند.
در این فرآیند متوجه شدند این گاز سمی از طریق خدشه دار کردن روند تولید سلول خونی
صدمه‌ای جبران ناپذیر به سربازان مسموم شده می‌زد.
با وجود این تاثیرات مخرب، دانشمندان فکری در سر داشتند.
سلول‌های سرطانی و مغز استخوان هر دو ویژگی مشابهی در سرعت تکثیر داشتند.
سوال این بود که آیا این قساوت جنگی می‌تواند
در مبارزه با سرطان به یک قهرمان تبدیل شود؟
محققان در سال ۱۹۳۰ از طریق تزریق ترکیباتی
از گاز خردل به درون رگ‌های بیماران سرطانی
این فرضیه را مورد بررسی قرار دادند.
پیدا کردن این راه درمان نیاز به زمان و آزمون و خطا داشت،
با پایان جنگ جهانی دوم،
برای اولین بار داروهایی تحت عنوان داروهای شیمی درمانی کشف شد.(01:20)
امروزه، بیش از صد گونه از این داروها موجود است.
داروهای شیمی درمانی به صورت قرص و یا تزریق استفاده می‌شوند
و با کمک “عوامل سایتوتوکسیک” به معنی ترکیبات سمی برای سلول‌ها عمل می‌کنند.
اساسا این داروها باعث آسیب رسیدن به همه‌ی سلول‌ها حتی سلول‌های سالم می‌شوند.
اما بیشترین تاثیر را بر سلول‌هایی که با سرعت زیادی تکثیر می شوند می‌گذارند،
که دقیقا مشخصه سرطان می‌باشد.(01:48)
برای نمونه، اولین داروی شیمی درمانی،
که حتی امروزه تحت عنوان “الکلیت (alkylating agents)”توسط بیماران استعمال می‌شود را درنظر بگیرید.
این دارو به جریان خون تزریق شده،
و ازطریق آن به تمامی سلول‌ها می‌رسد.
هنگامی که سلول سعی بر رونویسی از DNA می‌کند،
دارو باعث تخریب ساختار مارپیچی دوگانه DNA شده،
که در صورت عدم بهبود آسیب دیدگی می‌تواند منجر به مرگ سلولی شود.
به این علت که سلول‌های سرطانی به سرعت تکثیر پیدا می‌کنند،
مقادیر زیادی از”الکلیت” استفاده می‌شود،
تا از رونویسیDNA آن‌ها جلوگیری شده و به ندرت این سلول‌ها ترمیم شوند.
به این ترتیب سلول‌های سرطانی بیشتر از سایر سلول‌هایی که
فرصت بیشتری برای ترمیم DNA خود دارند
و کمتر در معرض دارو قرار گرفته‌اند می‌میرند.(02:34)
نوع دیگری از داروها ترکیبات تثبیت کننده میکروتوبولی را تحت الشعاع قرار می‌دهد.
سلول‌ها برای تقسیمات سلولی و رونویسی DNA لوله‌های کوچکی
را درکنارهم جفت می‌کنند و پس از اتمام کار آن را از بین می‌برند.
هنگامی که ماده تثبیت کننده میکروتوبولی وارد سلول می‌شود،
مانع از هم پاشیدن این لوله‌ها می‌شود.
این عمل مانع از تکمیل شدن رونویسی سلولی شده و آن را به کام مرگ می‌کشاند.(02:59)
این داروها فقط دو مثال از۶ دسته داروهای شیمی درمانی بودند
که امروزه از آن‌ها برای درمان سرطان استفاده می‌شود.
برخلاف تمام مزایایی که دارند، یک اشکال بسیاربزرگ دارند:
این داروها بر روی سایر سلول‌هایی که به طور طبیعی باید تجدید شوند تاثیر می‌گذارند.
فولیکول‌های مو، سلول‌های دهانی، پوشش‌های سطح معده و روده،
سیستم تولیدمثل و مغز استخوان‌ها نیز به اندازه سلول‌های سرطانی صدمه می‌بینند.(03:27)
همانند سلول‌های سرطانی، سرعت بالای تکثیر سلول‌های عادی بدن نشان دهنده این است که
به منابع لازم دسترسی پیدا کرده–
و تحت الشعاع تاثیرات داروهای شیمی درمانی قرار گرفته اند.
این اتفاق منجر به بروزعوارض جانبی داروها،
مانند ریزش مو، کوفتگی، ناباروری، تهوع و استفراغ می‌شود.
پزشکان به منظور کنترل این عوارض جانبی،
دست به تجویز داروهای ضد تهوع بسیار قوی می‌زنند.
به منظور جلوگیری از ریزش مو نیز از ابزاری به نام ” کلاه سرد” برای کاهش دمای سر
و انقباض رگ های خونی،
جهت کاهش میزان انتقال داروهای شیمی درمانی به فولیکول‌های مو استفاده می‌شود.
با پایان یافتن یک دوره شیمی درمانی،
بافت‌هایی که به شدت توسط داروها صدمه دیده‌اند مجددا ترمیم شده
و شروع به بازسازی می‌کنند.(04:15)
به تنهایی در سال ۲۰۱۸، حدود ۱۷ میلیون نفر در سراسر جهان به سرطان مبتلا شده اند.
اما داروهای شیمی درمانی و سایر معالجات باعث تغییر چشم انداز‌ها شده اند.
این واقعیت را درنظر بگیرید که بالغ بر ۹۵ درصد افراد مبتلا به سرطان بیضه
به لطف پیشرفت‌های پزشکی از این بیماری جان سالم به در برده اند.
حتی در اشخاص مبتلا به لوسمی مایلوئید حاد — نوعی سرطان خون شدید–
۶۰ درصد از بیماران زیر ۶۰ سال
با مصرف اولین دوره دارویی بهبود یافته اند.(04:47)
محققان هنوز برای هدف قرار دادن سلول‌های
سرطانی دست از ساخت داروهای با ارزش برنداشته اند.
تا بتوانند موجب بهبود میزان بقا
کاهش صدمات بافتی،
و ساخت بهترین بهترین ابزارها برای مقابله با سرطان شوند.
پایان